- ออร์แกนิค คืออะไร
แม้ออร์แกนิคจะกลายเป็นคีย์เวิร์ดสำคัญของเทรนด์สุขภาพ ผลสำรวจของศูนย์พัฒนาเกษตรอินทรย์ มสธ. เมื่อปี 2558 กลับพบว่าในกลุ่มผู้บริโภคทั่วประเทศไทยมีไม่ถึง 10% ที่เข้าใจเรื่องออร์แกนิคอย่างถูกต้อง

ออร์แกนิค (Organic) เป็นการเพาะปลูกหรือเพาะเลี้ยงวัตถุดิบแบบปลอดสารพิษ ที่ผู้ผลิตต้องใส่ใจในทุกองค์ประกอบที่เกี่ยวข้องกับการผลิต ไม่ว่าดิน น้ำ อากาศ คุณภาพชีวิตของสัตว์ โดยเฉพาะคุณภาพชีวิตของผู้บริโภคอย่างเราๆ เราจึงหมดห่วงว่าเนื้อไก่หรือมะเขือเทศออร์แกนิคที่เราซื้อจะมีสารอันตรายใดๆ ไม่ว่ายาฆ่าแมลง ฆ่าหญ้า ปุ๋ยเคมี สารปฏิชีวนะ ฮอร์โมนเร่งการเติบโตปนเปื้อนอยู่ หรือแม้แต่ GMO ก็ไม่นับว่าเป็นออร์แกนิค และกว่าจะเป็นสินค้าออร์แกนิคอย่างภาคภูมิ ก็ต้องผ่านการรับรองอย่างเป็นทางการ

- ตรารับรองออร์แกนิคมีอะไรบ้าง
อีกอย่างที่เราควรทำความเข้าใจก็คือ การรับรองสินค้าออร์แกนิค ไม่ใช่การรับรองคุณภาพว่าสินค้านั้นปลอดภัยจากสารเคมีตกค้าง แต่เป็นการรับรองกระบวนการผลิตที่สอดคล้องกับมาตรฐานออร์แกนิคหรือเกษตรอินทรีย์ พูดง่ายๆ ก็คือเป็นการรับรองที่ต้นทาง เพราะในเมื่อไม่มีสารเคมีในการผลิต ก็ย่อมไม่มีการปนเปื้อนในสินค้าที่ได้จากการผลิตแบบออร์แกนิคนั่นเอง

แต่กว่าจะได้ตรามายืนยันความเป็นออร์แกนิคใช่ว่าง่าย เพราะมีหลักเกณฑ์ที่เข้มงวด พื้นที่เกษตรอินทรีย์ของไทยที่มีอยู่ 3 แสนไร่ (ข้อมูลเมื่อเมษายน 2561) ต้องมีดินอุดมสมบูรณ์ ซึ่งต้องใช้เวลาอย่างน้อย 3 ปีฟื้นฟูดินให้ปลอดจากสารเคมี ลดมลพิษในระบบนิเวศ เลี้ยงสัตว์ ปลูกพืชอย่างเอาใจใส่ พึ่งพาอาศัยวิถีธรรมชาติ ทั้งในการเพาะเลี้ยง เพาะปลูก แม้แต่ป้องกันสารเคมีจากแปลงใกล้เคียง แล้วหน่วยงานไหนกันนะที่รับรองว่านี่ล่ะสวนออร์แกนิค

ในประเทศไทย หน่วยงานหลักที่ให้บริการตรวจรับรองคือ มกท. หรือสำนักงานมาตรฐานเกษตรอินทรีย์ (Organic Agriculture Certification Thailand) ที่เป็นองค์กรอิสระ และมีองค์กรทั้งในไทยและเทศ เช่น IFOAM เป็นผู้รับรองมาตรฐานระบบงานเกษตรอินทรีย์ ซึ่งเป็นองค์กรไทยรายเดียวและรายแรกในเอเชีย ส่วนการรับรองมาตรฐานออร์แกนิคต่างประเทศที่เรามักคุ้นตา เช่น

- IFOAM เป็นมาตรฐานออร์แกนิคที่พัฒนาโดยสหพันธ์เกษตรอินทรีย์นานาชาติ (International Federation of Organic Agriculture Movements - IFOAM) เป็นมาตรฐานที่ได้รับการยอมรับจากหลายประเทศทั่วโลก ในประเทศไทย มี Harmony Lifeเป็นต้น ที่ได้รับการรับรองมาตรฐาน IFOAM โดยผลิตสินค้าออร์แกนิคแปรรูป

- JAS ย่อมาจาก Japanese Agricultural Standard เป็นมาตรฐานรับรองสินค้าออร์แกนิค ที่กำหนดโดยกระทรวงเกษตร ป่าไม้ และประมง ประเทศญี่ปุ่น ซึ่งจะเห็นบนฉลากสินค้าออร์แกนิคที่ส่งออกหรือนำเข้าญี่ปุ่น

- USDA Organic เป็นมาตรฐานเกษตรอินทรีย์ของกระทรวงเกษตรของสหรัฐอเมริกา สินค้าของผู้ผลิตไทยที่ได้รับการรับรอง USDA เช่น ZNYA ที่เหมาะสำหรับผู้ที่มีผิวแพ้ง่าย MIBO CHESTNUT เกาลัดแกะเปลือกพร้อมรับประทาน

- ECOCERT เป็นหน่วยงานเอกชนที่รับรองมาตรฐานออร์แกนิคสัญชาติฝรั่งเศส มีชื่อเสียงและได้รับการยอมรับเทียบเท่า USDA Organic ของฟากอเมริกา ที่ประเมินคุณภาพตั้งแต่การปลูก แปรรูป บรรจุ QC และจะมีการตรวจสอบเป็นประจำทุกปี

โดยภาพรวมแล้ว ผู้ผลิตสินค้าออร์แกนิคในไทย นิยมขอรับรองมาตรฐานจาก IFOAM เพราะมีมกท. เป็นหัวเรือใหญ่ แต่การขอรับรองมาตรฐานก็มีค่าใช้จ่ายหลักแสน จึงมีแปลงเกษตรอินทรีย์ที่ทุนยังไม่มากพอ ที่ใช้แนวทางออร์แกนิค บวกกับการสื่อสาร การบอกต่อ สะท้อนความจริงใจแทนตรารับรองมาตรฐาน แลกกับความไว้วางใจจากผู้บริโภค

ส่วนสินค้าธรรมชาติ (natural) อาจชวนให้เราคิดว่าเป็นสินค้าออร์แกนิค ที่จริงวัตถุดิบสินค้าธรรมชาติ อาจมีสารเคมีปนเปื้อน ได้จาก GMO มีการใช้สารปฏิชีวนะ ฮอร์โมนเร่งโต ก็เป็นได้ แต่อยู่ในปริมาณที่หน่วยงานที่เกี่ยวข้องกำหนด